başak süper kümesi ne demek?

Başak Süperkümesi veya Yerel Süperküme Yerel Grup'u ve dolayısıyla Samanyolu ve Andromeda gökadalarını da içeren düzensiz süperküme. En az 100 gökada kümesi, 33 megaparsek (yaklaşık 110 milyon ışık yılı) çap içerisinde yer almaktadır. Süperküme merkezinde yaklasik 2000 gökada bulunduğu tahmin edilmektedir.

Arka plan

Bulutsuların ilk büyük örneklerini yayımlayanlar 1863 yılında William ve John Herschel oldu, Başak takımyıldızında bulutsuya ait alanların fazlalığı olduğu (kuzey galaktik kutubu yakınlarında) biliniyordu. 1950'lerde Fransız-Amerikan gökbilimci Gérard Henri de Vaucouleurs, bu fazlalığın büyük ölçekli bir gökada gibi yapısı olduğunu tartışmaya açan ilk gökbilimci oldu. 1953 yılında bunu "Yerel Süpergökada" olarak dile getiren Vaucouleurs, 1958 yılında "Yerel Süperküme" olarak değiştirmiştir¹. Tartışma 1960 ve 1970'lerde de gerçekte düzenli bir yapı mı yoksa gökadaların şans eseri bir uyumu mu şeklinde devam etti.² 70'lerin sonunda 80'lerin başında geniş kırmızıya kayma incelemeleriyle çözüme ulaşıldı. İkna edici bir şekilde gökadaların süpergalaktik düzlem boyunca yassılaşmış bir konsantrasyon gösterdiği tespit edildi.³

Yapı

R. Brent Tully 1982 yılındaki kapsamlı bir yazısında Yerel Süperküme'nin temel yapısıyla ilgili yaptığı bir araştırmanın sonuçlarını sundu. Araştırma iki bölümden oluşur: Süperküme'nin parlak gökadalarının üçte ikisini içeren kayda değer ölçüdeki yassılaşmış disk ve geri kalan üçte bir gökadayı içeren küresel hale.⁴ Disk, uzun eksen / kısa eksen oranı en az bire altı ve en fazla bire dokuz oranında olan zayıf (~1 Mpc) elipsoid biçimindedir.⁵ Yerel Grup, Ocak Kümesi'nden Başak Kümesi'ne uzanan bir ipliksi yapı içerisinde Yerel Süperküme'nin eteklerinde yer alır.⁶ Başak Süperkümesi'nin hacmi, Yerel Grup'tan yaklaşık olarak 7000 kat, Samanyolu'ndan ise 100 milyar kat daha fazladır.

Haritalar

<imagemap> Dosya:Başaksupk.gif|frame|orta|Başak Süperkümesi (daha fazla bilgi için isimlere tıklayın)

circle 473 220 33 Başak kümesi circle 339 230 16 Centaurus A/M83 Grubu circle 349 252 15 M81 Grubu circle 326 264 15 Maffei Grubu circle 289 292 20 NGC 1023 Grubu circle 370 236 13 M101 Grubu circle 347 299 20 NGC 2997 Grubu circle 405 238 20 M94 Grubu circle 426 203 19 NGC 5033 Grubu rect 445 247 508 276 Büyük Ayı Kümesi circle 391 270 18 M96 Grubu circle 277 197 25 NGC 6744 Grubu circle 236 314 22 Kılıçbalığı Grubu circle 518 87 40 Başak III Grupları circle 526 225 20 NGC 4697 Grubu circle 546 331 34 Aslan II Grupları circle 165 194 27 NGC 7582 Grubu poly 180 356 178 325 252 345 242 378 Ocak Kümesi poly 176 357 239 379 214 413 162 381 Irmak Kümesi rect 295 213 324 239 Yerel Grup rect 252 235 304 257 Heykeltraş Grubu

desc bottom-left </imagemap>

<imagemap> Dosya:Gokadagrp.gif|frame|orta|Yakın gökada grupları (daha fazla bilgi için isimlere tıklayın)

circle 333 283 20 NGC 55 rect 399 299 419 325 Samanyolu circle 385 294 14 Büyük Macellan Bulutu circle 429 267 20 NGC 3109 circle 395 338 16 Messier 31 circle 365 335 15 Messier 33 circle 278 311 20 NGC 247 circle 388 119 28 Pergel gökadası circle 456 124 17 NGC 5128 circle 494 161 20 NGC 5253 poly 475 149 500 133 483 113 463 137 NGC 5102 circle 440 165 28 NGC 5128 Grubu circle 368 206 27 IC 4662 circle 520 105 20 Messier 83 rect 699 183 774 265 Başak kümesi circle 433 65 22 ESO 274-01 circle 266 177 22 NGC 1313 circle 214 255 20 NGC 625 circle 235 282 16 NGC 7793 rect 435 80 472 107 NGC 4945 circle 184 301 20 NGC 45 circle 217 311 17 NGC 253 circle 265 260 22 Heykeltraş Grubu rect 368 268 412 284 Yerel Grup circle 409 379 25 NGC 1569 circle 296 280 17 NGC 300 circle 424 418 20 IC 342 rect 383 429 415 451 Maffei Grubu circle 325 442 20 NGC 404 circle 272 508 20 NGC 784 circle 397 510 20 Maffei 1 Kümesi rect 353 456 413 478 Maffei 2 Grubu rect 371 526 434 553 Dwingeloo 1 circle 444 481 22 NGC 1560 rect 510 417 537 434 Messier 81 rect 527 433 578 443 IC 2574 rect 500 434 515 450 Messier 82 poly 516 434 521 456 554 456 552 447 533 445 523 435 NGC 3077 circle 549 476 18 NGC 2976 circle 604 440 22 NGC 4605 circle 513 479 19 NGC 6503 circle 583 410 13 NGC 5204 circle 559 389 16 NGC 3738 circle 512 401 14 NGC 4236 rect 452 442 485 461 NGC 2366 rect 451 420 484 440 NGC 2403 rect 485 433 502 465 NGC 4305 circle 659 382 20 NGC 5023 rect 634 344 658 364 Messier 94 circle 618 355 15 NGC 4244 circle 594 337 13 NGC 4214 circle 577 361 19 NGC 4449 circle 615 319 17 NGC 4395 rect 591 280 640 304 M94 Grubu poly 528 393 542 392 558 411 525 414 M81 Grubu

desc bottom-left </imagemap>

Ayrıca bakınız

Evrenin geniş ölçekli yapısı

Kaynakça

Brent Tully: The Local Supercluster, Astrophys. J., vol. 257, pp. 389–422 (1982)
Oscar Monchito: Superclusters and Other Stuff, Colton, vol. 12, pp. 124–118 (1992)
Lynden-Bell, D., et al: [http://adsabs.harvard.edu/cgi-bin/bib_query?1988ApJ...326...19L Spectroscopy and photometry of elliptical galaxies. V - Galaxy streaming toward the new supergalactic center], Astrophysical Journal, Part 1, vol. 326, pp. 19–49 (Mart 1988)